Toyota/Lexus is tamelijk conservatief bij het geven van zijn olievoorschriften althans bij de kwaliteitsvoorschriften en aanbevolen verversingstermijnen. Meestal is een kwaliteitsaanduiding van wat 10 tot 5 jaar geleden net leverbaar was goed genoeg - en daarmee wijken ze sterk af van met name wat Europese fabrikanten eisen. Het lijkt op een bewuste keuze: we bouwen de motoren zodanig dat ze ook met een lagere oliekwaliteit voldoende lang mee gaan, immers: in grote delen van de wereld (Afrika, Azie en ook de USA) is vaak niet de laatste oliekwaliteit beschikbaar of de berijder niet bereid of in staat daarvoor te betalen.
Voor wat betreft de viscositeit (mate van vloeibaarheid/dikte) is dat anders: daarbij volgen ze meteen nieuwe net beschikbaar gekomen typen. Zo vragen de laatste generatie UX en LS om een SAE 0W-16 viscositeit. De reden daarvoor is dat de dunnere olie een marginale invloed heeft op het brandstofverbruik en die marginale verbetering kan bij de CO2 meting net het verschil maken van een boete per afgeleverde auto - wat aardig in de papieren kan lopen als je veel auto's verkoopt.
In de praktijk heb ik het idee dat Toyota/Lexus dealers die voorschriften niet letterlijk hanteren. In de loop der tijd is de viscositeitsaanbeveling van SAE 10W-40 via 10W-30 en 0W-20 op 0W-16 uitgekomen, waarbij eigenlijk voor de gebruiker onduidelijk is wat nu de bedoeling is. Een aantal modellen zou prima met een dunnere olie dan destijds voorgeschreven kunnen rijden, andere mogelijk niet. Het is de vraag of de dealer ueberhaupt daar inzicht in heeft. Het in voorraad hebben van al die typen is natuurlijk onhandig en geeft ook grote kans op vergissingen die mogelijk problemen kunnen geven wanneer een reeds in jaren oud model motor met te dunne olie zou worden voorzien.
In de praktijk neemt de dealer (of Louwman voor de dealers) de beslissing in samenspraak met de olieleverancier: het liefst een olie die in alle auto's kan. Bij veel dealers blijkt dat Shell Helix AG 5W-30 te zijn. Dat is in zoverre een opmerkelijke keuze in die zin dat het een olie is van aanzienlijk hogere kwaliteit dan Toyota/Lexus vraagt (de olie voldoet aan de recente ACEA en API kwaliteitsvoorschriften alsmede aan de eisen van Europese GM auto's met zowel benzine als dieselmotoen (Opel dus) en gaat dus aanzienlijk verder dan de slijtagebescherming die T/L als minimumvereiste ziet. Om het wat overzichtelijk te houden kiezen ze daarbij een viscositeit die in het Nederlandse klimaat prima zal voldoen in alles wat ze in onderhoud hebben en ook geen startproblemen bij wintersport zal opleveren.
In de drie genoemde olietypen zit verschil in samenstelling en dat verschil wordt ook zichtbaar in de motortests die je als leverancier moet uitvoeren. De ene olie zal dus in dat "examen" beter scoren dan de ander - maar alle behalen het vereiste minimumniveau. Zo'n oliespecificatie kun je vergelijken met een soort examen: de een slaagt met de hakken over de sloot, de ander met achten en negens. Rijdend merk je dat verschil niet meteen, maar als je na 200.000km de motor zou demonteren zou je duidelijke verschillen in slijtage en vooral lakafzetting zien. Er kan dus veel verschil in zitten, maar ook de minst goede zal normaliter aan de minimumeisen van de fabrikant voldoen - zeker bij T/L omdat de bescheiden in hun kwaliteitseisen zijn.
Welke olie zou ik kiezen? Ik ben op dat vlak niet geheel objectief. Ik heb me een jaar of dertig met de ontwikkeling van Helix producten bezig gehouden - en daarbij ook de "rapportcijfers" van vele concurrenten gezien. Daaruit is me bijgebleven dat we meestal het best scoorden - en dan met name op het gebied van slijtagebeperking en het tegengaan van lakafzetting. Ik heb niet de indruk dat die situatie sinds mijn pensionering ingrijpend is veranderd. In het algemeen geldt: olie die voldoet aan meer recente specificaties is doorgaans aanzienlijk beter dan wat T/L als minimum vraagt. Merk je dat? Ja, na 350.000 km of meer zeker
Voor iemand die wel eens naar "Wheeler Dealers" kijkt: je kunt daar regelmatig zien wat minder goede olie voor effect heeft: de ouwe barrels die ze daar oplappen vallen regelmatig op door hevige lakafzettoing. Bij het aanhouden van de geadviseerde verversingstermijnen en een kwaliteitsolie zou dat niet mogen voorkomen.